Over stress

Bij de Hogeschool Utrecht ben ik betrokken het maken van een interactieve video op gebied van stress. De aanleiding is een al jaren bekend verschijnsel van het ervaren van werkdruk bij de medewerkers. Bij het project zijn allerlei deskundigen aangehaakt, een hoogleraar, lector, stressonderzoeker, psychologen met verstand van de behandeling van stressgerelateerde klachten, verzuimadviseur, een beleidsadviseur op gebied van werkdruk, een HR-adviseur, een vertegenwoordiger van een verzekeraar en ontwerpers van de interactieve video. Het onderwerp leeft.

Maar hoe maak je nu een educatief programma, online, waar mensen daadwerkelijk wat aan gaan hebben. Dan ben je blij met een hoogleraar en een lector, want die kennen hun literatuur. Zo wordt gebruik gemaakt van het model van Schaufeli, Het Job Demands and Resourced model. Een gedegen model over stressoren en hulpbronnen.

Uit veel onderzoek blijkt dat het verstandiger is de hulpbronnen te vergroten, omdat mensen dan de stressoren beter aankunnen. Met andere woorden het is slimmer om de draagkracht te vergroten, dan om in te zetten op draaglast vermindering. Heel concreet vertaald, wanneer er veel drukte is en stress op je werk of stress op andere plekken je leven. Is het doorgaans een betere investering om je hulpbronnen te versterken. Dus om naar de sport te gaan, de sauna te bezoeken, een goed gesprek aan te gaan met een vriend of vriendin etc.

Ook komt helder naar voren dat het steeds weer gaat over zelfregie en zelfsturing. Want wanneer je inzicht vergroot over je stressbronnen en je hulpbronnen, blijft het nodig dat er iemand achter het stuur van een leven staat, om regie te nemen en de richting te bepalen op basis van alternatieven die zijn verkend. Een ‘Zelf’ dient in actie te komen.

Allereerst is het goed om te weten dat zelfregulatie leerbaar is. En voor fijnproevers is het goed te weten dat er een onderscheid te maken is tussen zelfsturing en zelfregulatie.

Zelfsturing is volgens Luken (2008) gericht op het kiezen en bereiken van doelen. Terwijl zelfregulatie het sturen van eigen gedrag is bij doelen die al vaststaan. Zelfregulatie is volgens Wiekens (2012): ‘een proces waarbij men zelf invloed uitoefent op eigen gedachten, gevoelens en gedrag‘.

Bij het ontwikkelen van een interactieve video, werk je in detail allerlei scripts uit. Casuïstiek, om de kijker vervolgens alternatieve mogelijkheden te geven om te kiezen in wat zij denken dat wijs is. Om vervolgens daar dan deskundig iets over te zeggen. Zodanig dat iemand er iets van gaat leren.

Aardig is dat het kennis hebben over de werking van stress, helaas niet betekent dat ik niet geregeld gegijzelde raak door mijn eigen gedachten. Vaak over gedachten dat er geen alternatieven zijn. Dat ik onmachtig ben. Gelukkig heb ik wel een voorzitter in mij, die mij dan weer geruststellend toespreekt en toch weer op zoek gaat naar alternatieven om weer in beweging te komen.